Ułatwienia dostępu

Gmina Mysłakowice

 

Położona jest u podnóży Karkonoszy, we wschodniej części Kotliny Jeleniogórskiej. Obejmuje swym obszarem część Rudawskiego Parku Krajobrazowego, w tym niezwykle popularne Góry Sokole z Krzyżną Górą - 645 m n.p.m. i Sokolikiem - 642 m n.p.m. W krajobrazie gminy dominuje masyw Rudaw Janowickich z jego najwyższym szczytem Skalnikiem (945 m n.p.m.), a także elementy rzeźby związane z pagórkowatym charakterem Wzgórz Łomnickich i Wzgórz Karpnickich. Gmina sąsiaduje od północy z Jelenią Góra oraz gminą Janowice Wielkie na południu z miastem Kowary, a od zachodu z gminą Podgórzyn. Podobnie jak w przypadku innych wsi, od początku istnienia wsi jej właściciele zmieniali się bardzo często. W 1816 rok właścicielem majątku został feldmarszałek August Neidhard von Gneisenau. W roku 1832 pałac wraz z okolicznymi terenami nabył król Pruski Fryderyk Wilhelm III z rody Hohenzollernów na swoja letnia rezydencję. W XIX wieku gruntownie przebudowano pałac, wzniesiono kościół ewangelicki, Willę Legnitz, Zedlitz i Rothera, hotel, szpital i fabrykę lniarską oraz założono park w stylu angielskim. Oficjalne przejęcie majątku przez króla nastąpiło w 1835 roku. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele pruskiej rodziny królewskiej, austriackiej i rosyjskiej arystokracji, oficerowie z dworów angielskich, badeńskich, saskich, weimarskich. Wśród gości był Cesarz Mikołaj I z małżonką, wielka księżna Olga oraz wiele przedstawicieli znamienitych rodów ówczesnych czasów.
W 1836 roku królewski Dyrektor Ogrodów Peter Joseph Lenne wraz ze swoimi uczniami stworzyli jeden z najpiękniejszych parków krajobrazowych na Śląsku. Na jego osi widokowej w kierunku najwyższego szczytu Karkonoszy Śnieżki znajduje się kościół parafialny zaprojektowany przez Schinkla. Budowę, jako kościoła parafialnego zlecił Fryderyk Wilhelm II dla uchodźców religijnych z Tyrolu. Wysmukła wieża projektu Stülera widoczna jest z daleka tworząc jeden z elementów złożenia parkowego. Przednia część kościoła to niewielka kruchta wsparta na antycznych kolumnach Pomejskich, podarowanych przez króla Neapolu Wilhelmowi III. W bezpośrednim sąsiedztwie parku zasadzono ponad 170 rzadkich roślin, zainstalowano fontanny, stworzono liczne aleje spacerowe. Jedną z największych ozdób parku był staw z wyspą i pływającymi łabędziami. Na szczególna uwagę zasługiwała nietypowa bram ustawiona nad brzegiem stawu ze szczęk wieloryba grenlandzkiego o wysokości 6m. Atrakcja została zakupiona od pani Herman z Wrocławia za 45 talarów. W dniu dzisiejszym eksponat można zobaczyć w galerii Gminnego Ośrodka Kultury w Mysłakowicach.
W 1843 roku w parku powstały kolejne budynki dom w stylu tyrolskim dla księżnej Legnickiej. Obecny wygląd znacznie różni się od pierwowzoru w latach 50 zlikwidowano zdobiony okalający budynek balkon oraz wejście i schody od strony parku.
Za panowania Wilhelma II nie korzystano z pałacu a po zniesieniu prawa niezbywalności dóbr koronnych pałac został sprzedany za 1,7 miliona marek zaś inwentarz wystawiono na licytację. Po zakończeniu I wojny światowej pałac do 1945 roku należał do rodziny Rudolf. Po II wojnie światowej przez krótki okres był rezydencją Armii Czerwonej, następnie pełnił funkcję siedziby zarządu państwowego monopolu alkoholowego. Od 1951 roku do dnia dzisiejszego mieści się w nim zespół szkół. Obecnie cześć elewacji królewskiej rezydencji z charakterystycznym boniowaniem licznymi nadokiennikami została zatracona, zmianom uległ również historyczny układ pomieszczeń oraz wystrój, po którym można zobaczyć jedynie kilka elementów.
Na dziedzińcu szkoły w części parkowej znajduje się pomnik pochodzącego z Zillertal przywódcy Johanna Fleidla, który na czele trzyosobowej delegacji prosił Wilhelma III o przejęcie w Prusach.
Tyrolczycy – zanim osiedlili się w Mysłakowicach, żyli w Tyrolu nad rzeką Ziller. Mimo wielkich prześladowań religijnych, nie odstąpili od swej wiary ewangelickiej i dalej pozostali protestantami. Cesarz oraz władze kościoła katolickiego postawiły im warunek, albo wracają na wiarę katolicką, albo w określonym czasie będą musieli opuścić swoją ojczyznę, wioski i domy i wyemigrować na zawsze. Za wiarą ewangelicką opowiedziało się 400 mieszkańców, którzy rozpoczęli przygotowania do wymarszu. Najpierw poproszono króla Prus o pozwolenie osiedlenia się w górach – Karkonoszach. Oczywiście król wyraził zgodę.
W sierpniu 1837 roku w 4 grupach ewangelicy wyruszyli w daleką podróż. W ciągu 21 dni pokonali 700 km. Do Kowar dotarli pod koniec września. Tam musieli przezimować i poczekać na wykup ziemi oraz budowę domów w Mysłakowicach i Sosnówce. Pierwsi mieszkańcy weszli do swych domów w 1838 roku w grudniu, pozostali w zimie i w następnym roku. W latach 1838 – 40 wybudowano 56 domów z tego w Sosnówce 10 domów. Większość z nich przetrwała do dzisiaj, stanowiąc nieodzowny element naszego krajobrazu.
Przez długi czas trwały waśnie pomiędzy Tyrolczykami a Ślązakami. Najczęściej chodziło o sprawy wyznaniowe. Z biegiem lat konflikty łagodniały, rodziny zaczęły się mieszać w wyniku licznych zawieranych małżeństw. Zapomniano o strojach, a szczególnie szybko zaniechano tyrolskiego jodłowania, które się tutaj nie przyjęło.

 

Wojanów

wojanow

To jedna z najstarszych karkonoskich wsi, po raz pierwszy wzmiankowana już w 1281 roku, jako Schyldauwe i Schildau. Miejscowość położona na wysokości 350-360 m n.p.m., jej wschodnia część dotyka Gór Sokolich. Charakterystyczne wzniesienia to Radlica 403 m n.p.m. oraz graniczący z Bobrowem Buczek 456 m n.p.m. Zabudowa wsi ma charakter łańcuchowy jest usytuowana wzdłuż rzeki Bóbr.
Do największych atrakcji tej malowniczej wsi należą, pałac, kościół pochodzący z XIV wieku. Wnętrze świątyni bogato wyposażone w polichromie i obrazy świętych, naczynia liturgiczne oraz ambonę bogato stylizowaną. Kościół i dawny cmentarz otacza kamienny mur z charakterystyczną bramą wejściową od strony drogi. Należy również wspomnieć o dawnej karczmie sądowej w Wojanowie – budynek z XIX z przyziemiem murowano-drewnianym, częściowo o konstrukcji przysłupowej, z szachulcowym piętrem. Obecnie na parterze znajduje się tu świetlica wiejska oraz siedziba Rady Sołeckiej..
Właścicielami wsi przez wiele lat była rodzina von Zedlitz. W 1831 roku majątek wraz z pałacem zakupił tajny radca sprawiedliwości Karl Wilhelm Ike, który następnie odsprzedał go królowi Fryderykowi Wilhelmowi III. Król pruski, jako prezent przekazał go swojej córce Księżniczce Luizie, żonie księcia Fryderyka Niderlandzkiego. Na jej życzenie pałac został przebudowany dodano mu wiele elementów neogotyckich. Całość prac powierzono prawdopodobnie budowniczemu Hermannowi Heinrichowi Wentzelowi. Podobnie jak w przypadku pozostałych budowli przebudowa ograniczała się do wprowadzenia charakterystycznych detali architektonicznych, które sprawiały, że pałac z oddali kojarzył się z średniowiecznym zamkiem. Wygląd pałacu z tego okresu opisywała między innymi w swoich listach Luiza Radziwiłł, małżonka namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Projekt okolicznego parku powierzono Peterowi Josephowi Lenne, Dyrektorowi Ogrodów Królewskich. Całe założenie parkowe ściśle było powiązane z osią widokową pałacu. Obok tarasu usytuowano staw, nieopodal wiła się rzeka wraz romantyczną trasa spacerową. Wokół zasadzono kilkadziesiąt gatunków roślin, grupy krzewów oraz pojedyncze drzewa z, pomiędzy których wyłaniały się romantyczne kształty budynku. Jak wynika z ówczesnych zapisów, z terenu parku i pałacu roztaczała się niegdyś malownicza panorama na Karkonosze i Rudawy Janowickie. Rezydencja pałacowa w Wojanowie była własnością rodziny królewskiej do 1908 roku. Następnie odsprzedano ją wraz z przyległymi zabudowaniami. Około 1867 roku przeprowadzono przez Wojanów linie kolejową, trasa Jeleni Góra - Wrocław, którą w latach 1908-1911 roku zelektryfikowano, jako jedną z pierwszych na świecie. Po II wojnie światowej w obiekcie znajdował się PPH oraz mieszkania dla pracowników w wyniku, czego został mocno zdewastowany. W dniu dzisiejszym rezydencja jest jednym z najczęściej odwiedzanych pałaców w kotlinie jeleniogórskiej. Skrupulatnie odresturowany pełni funkcje hotelową i restauracyjną. Pałac Wojanów to nowoczesne centrum konferencyjne osadzone w murach romantycznej rezydencji dworskiej. Zamieszały nieprzerwalnie od 400 lat oferuje noclegi w luksusowych apartamentach wyposażonych w stylowe meble podkreślające charakter pałacu.

Kostrzyca

kostrzyca

To duża wieś leżąca wzdłuż rzeki Jedlicy bez wyraźnego układu przestrzennego, ponieważ składa się z kilku przysiółków jak Chaty, Gąska, Jeżyny czy Popów. Na turystów czeka tu kilka atrakcji między innymi pobliskie wzgórze Brzeźnik 555 m n.p.m., Babie Skałki z przepiękną panoramą na Karkonosze i Kotlinę Jeleniogórską, ruiny zamku Radziwiłłówka 464 m n.p.m. czy romantyczny pobliski Bukowiec. Od 1998 r. na terenie wsi znajduje się Leśny Bank Genów, w którym znajdują się zasoby nasion z listy gatunków zagrożonych i chronionych.
Kostrzyca prawdopodobnie powstała w II połowie XIV wieku i cały czas była związana z pobliskim Bukowcem stanowiąc część jego majątku. Dopiero w 1764 r. stała się odrębną wioską, do której przyłączono Gąski i Popów. Już na początku XVIII w. powstał tu ośrodek tkactwa chałupniczego. Na znaczny rozwój wsi wpływ miało powstanie przemysłu lniarskiego w pobliskich Mysłakowicach, z tego powodu liczba mieszkańców ciągle rosła. W 1825 r. należała do wdowy hrabiny von Reden z Bukowca. W tym czasie we wsi było już 129 domów, posterunek celny, 2 młyny wodne, olejarnia i tartak. Istniała tu tkalnia jedwabiu, pracująca dla wytwórni w Kowarach, a ponadto 10 warsztatów zajmujących się przerobem bawełny i 8 lniarskich. Przez wieś prowadził trakt drogowy, którym jeździły dyliżanse z Wrocławia do Jeleniej Góry i Cieplic. Na początku XIX w. w Kostrzycy istniała niewielka wytwórnia pianin i fortepianów. Po powstaniu zakładów lniarskich w Mysłakowicach, Kostrzyca zaczęła przekształcać się w osiedle robotnicze, jako zaplecze dla fabryki.
Zabudowa wsi – przestrzenny podział wsi zachował się do dziś. W południowej części występują niewielkie i skromne gospodarstwa zagrodnicze z parterowymi budynkami mieszkalno – gospodarczymi. W północnej części wsi wznosiły się tylko domy szeroko – frontowe, ustawione w 2 rzędach. Często były to budynki parterowe z oszalowanymi szczytami. Od początku XX w. w północnej części wsi pojawiły się domy osiedlowe, jako skromne budynki. Na północnym odcinku przy granicy z Mysłakowicami, wznoszono wille i pensjonaty.
We wsi znajdowały się również budynki użyteczności publicznej jak: szkoła katolicka i ewangelicka, przytułek oraz gospody. W 1803 r. powstała murowana szkoła ewangelicka, we wsi istniał również przytułek dla biednej ludności. Były tu 3 karczmy. Pod koniec XIX w. rozwija się ruch turystyczny, powstaje wspólna dla dwóch wsi sekcja RGV oraz kilka pensjonatów dających łącznie 35 miejsc noclegowych. Po zakończenia II wojny światowej i wysiedleniu dawnych mieszkańców, wieś zasiedlają Polacy pochodzący z różnych stron dawnej Rzeczpospolitej. No obrzeżach wsi, po zmianie ustroju w 1990 r. powstało duże i nowoczesne wspólne dla całej Gminy wysypisko śmieci.

 

Bobrów

bobrów

To niewielka wieś leżąca w dolinie rzeki Bóbr, pomiędzy Wojanowem a Trzcińskiem na granicy Rudaw Janowickich i Kotliny Jeleniogórskiej. Wieś ma malownicze położenie i posiada piękne walory turystyczne i krajoznawcze. Wokół można odwiedzić charakterystyczne wzniesienia Tunelowa Góra 445 m n.p.m., Trzmielak 396 m n.p.m., czy charakterystyczne Góry Sokole.
Historia Bobrowa sięga XV w., wtedy istniała tu strażnica – warownia, strzegąca przejścia na Bobrze, a wieś była własnością rycerza Antona Schoffa potem przeszła w ręce Nickela von Zedlitz. W 1786 r. we wsi był folwark i młyn wodny. W XIX w. Bobrów połączono z Wojanowem i obie wioski należały do tego samego właściciela. W 1825 r. wioska miała już 73 domy w tym folwark i szkołę oraz młyn wodny. W 1870 r. dawny dwór został przebudowany na okazałą rezydencję z dużymi zabudowaniami gospodarczymi. Nowy pałac stał się atrakcja turystyczną dla odwiedzających go turystów i zaproszonych gości. Po przejęciu władzy w Niemczech przez Hitlera, pałac wykupiono i urządzono w nim Szkołę Sportową SA. Podczas wojny pałac wykorzystywano, jako obóz jeniecki. We wrześniu 1939 r. przebywało w nim około 300 polskich jeńców. Od 1942 r. pałac przestał służyć, jako obóz, a zatrzymywali się w nim przesiedleńcy Niemcy z Bukowiny. Bobrów był dla nich stacja po drodze.
Po 1945 r. pałac zajmowany był przez Armię Radziecką. Kolejno istniał w nim ośrodek dla uchodźców politycznych z Grecji, dom porywaczy, ośrodek kolonijny, PGR, SKR, Inspektorat OC z Jeleniej Góry, który wykorzystywał zabudowania gospodarcze. Pod koniec lat 60 pałac i jego zabudowania były nieużytkowane i nieremontowane, przez co zaczął popadać w ruinę. W znaczącej mierze rozbiórka dachu w latach 1972-1973 spowodowała poważne zniszczenie pałacu. Dopiero w 1994 r. cały zespół nabyło Stowarzyszenie Polsko-Niemieckie Promocji, Odbudowy i Utrzymania Historycznych Wartości Zabytków, Kultury i Tradycji Śląska, które założyło w zabudowaniach gospodarczych ośrodek kolonijny dla grup młodzieżowych.
Mimo ogromnych zniszczeń pałac nadal jest bardzo malowniczą budowlą, często odwiedzaną przez turystów i rowerzystów. Usytuowany nad zakolem rzeki Bóbr, na jej lewym brzegu szczególnie jesienią nabiera romantycznego i niepowtarzalnego charakteru. W Bobrowie można spotkać jeszcze wiele starych domów mieszkalno – gospodarczych z końca XIX w. Wśród nich można zobaczyć dawne domy willowe, pensjonaty, domy murowano – drewniane o konstrukcji szachulcowej i przysłupowej.

Karpniki

karpniki

To duża wieś letniskowa, na granicy Kotliny Jeleniogórskiej i Rudaw Janowickich leżąca u podnóża Sokolika 628 m n.p.m. oraz Krzyżnej Góry 654 m n.p.m. w nurcie Karpnickiego Potoku. Wieś na przestrzeni wieków wielokrotnie zmieniała właścicieli w 1822 roku majątek zakupił pruski książę Fryderyk Wilhelm. Prawdopodobnie już w średniowieczu w tym miejscu stała warowna budowla.
W dolnej części wioski znajduje się, kompleks stawów stanowiących gospodarstwa rybackie. Wokół nich zachował się stary drzewostan w postaci dębów, lipy, grądów. Z Karpnik do Łomnicy i Mysłakowic prowadzą romantyczne drogi obsadzone jeszcze w XIX w. drzewami, dzisiaj stanowią charakterystyczne i podziwiane przez turystów aleje lipowe. Karpniki to stara wieś, której początki sięgają XIV w. W 1305 r. istniała tu już wieś czynszowa w księstwie jaworskim i ściśle związana z zamkiem Sokolec. W 1653 r, Karpniki były już dużą i bogata wsią a mieszkało tu 24 kmieci i 20 zagrodników, w folwarku trzymano 400 owiec i 58 szt. bydła, były jeszcze 2 młyny wodne, browar i 10 stawów. Na zaproszenie księcia w 1832 roku do Karpnik przyjechał Karl Friedrich Schinkiel współtwórca przebudowy pałacu. Modernizację pałacu rozpoczęto w 1844 roku jej efektem było powstanie neogotyckiego trójkondygnacyjnego otoczonego fosą oraz kamiennym łukowym mostem pałacu. Podczas XIX wiecznej przebudowy powstała również charakterystyczna wieża widokowa. Przy głównym wejściu znajdowały się niegdyś dwie armaty, które były prezentem dla księcia Waldemara od gubernatora generalnego w Indii oraz kamienny blok z Wyspy Świętej Heleny, na którym siadywał Napoleon na zesłaniu.
Po śmierci księcia Wilhelma w 1851 r. Karpniki stały się wspólną własnością jego córek: Elżbiety oraz Marii – żony króla Bawarii. Od tego czasu aż do 1945 r. na wieży karpnickiego pałacu powiewała flaga heska. W 1822 roku prace nad parkiem w Karpnikach rozpoczął bukowiecki ogrodnik Walter pod osobistą asystą księżniczki Marianny oraz Petera Josefa Lenne. Dzięki nim powstało rozległe założenie krajobrazowe. Góry otaczające teren stanowiły malowniczą całość, ale dzięki istniejącym tarasom spacerowym, alejkom i małej architekturze jak Dom Ogrodnika, Wieża Waldemara, stylizowana Cottage Marianny, Cottage Wilhelma, marmurowa ławka, pomnik księcia Leopolda, charakterystyczne punkty widokowe stanowiły jednolitą cześć założenia parkowego. W ten sposób powstał duży obszar starannie skomponowany o charakterze romantycznym.
W okresie międzywojennym w gospodach i pensjonatach było ponad 100 miejsc noclegowych oraz spora liczba w kwaterach prywatnych. Do 1939 r. działał również tu hotel z 25 miejscami oraz 2 gospody z 48 miejscami noclegowymi. Muzeum było czynne w każdy dzień przez 4 godziny, a wstęp wynosił 2,5 marki. Będąc w Karpnikach zwiedzano Szwajcarkę, Góry Sokole i Starościńskie Skały.
W czasie II wojny światowej Günther Grundman w karpnickim pałacu stworzył składnicę muzealną, w której umieszczono zbiory zrabowane w państwach okupowanych przez Niemców. W latach 1943-45 przechowywano tu również zbiory należące do Berlińskiej Biblioteki Państwowej. We wsi istniał również „obóz pracy” dla robotników przymusowych. Pod koniec wojny, zbiory zamkowe częściowo wywieziono, wiele zaginęło lub zostało rozszabrowane, a zamek stał pusty.
Współcześnie Karpnik to wieś licznie odwiedzana przez turystów ze względu na swoje unikatowe walory krajobrazowe i architektoniczne. Ogromna ilość atrakcji jak Pałac w Karpnikach, Pałac Dębowy, Schronisko Szwajcarka, Góry Sokole z roku na rok stają się jedną z najliczniej odwiedzanych miejscowości w powiecie jeleniogórskim.

 

Strużnica

struznica

To mała wioska ciągnąca się wzdłuż malowniczego Karpnickiego Potoku na wysokości od 430 do 470 m n.p.m. Po obu stronach drogi i strumienia rozciągają się urokliwe wzgórza Rudawskiego Parku Krajobrazowego wraz ze atrakcjami takimi jak Starościńskie Skałki, Fajka, Rylec, Pieklisko gdzie niegdyś odbywały się tajne nabożeństwa czy charakterystyczna Mężykowa Góra o wysokości 542 m n.p.m. Wieś ma zabudowę łańcuchową gdzie dominują malownicze drewniano-murowane budynki pochodzące z XIX w. Dokładnie nie wiadomo, kiedy powstała wieś w 1654 r. zwana była „ Nowym Rybim Potokiem” niektóre zapisy mówią, że była częścią pobliskich Karpnik. Obecna nazwa została nadana w 1946 roku. Z historycznych podań dowiadujemy się, że we wsi nigdy nie wybudowano kościoła a mieszkańcy uczęszczali do Karpnik, zaś niedaleko Strużnicy na głównym grzbiecie Rudaw Janowickich znajdowało się tajemnicze miejsce zwane „piekliskiem”. W XVII wieku często używano nazwy „Diabelski Kościół”, co wskazuje, że odbywały się tam tajne nabożeństwa w wyniku odebrania w 1654 r kościoła ewangelickiego w Karpnikach. Około 1742 roku we wsi wybudowano szkołę ewangelicką dla dzieci i mieszkańców. W 1765 roku „Nowy Rybi Potok” znajdował się we władaniu najznamienitszego rodu von Schaffgotsch najbardziej znanej i najbogatszej rodziny na Śląsku. W XVIII wieku szacowano wartość majątku w Strużnicy na 3244 talarów, z czego można wywnioskować, że nie była wsią bogata na ówczesne czasy. Na przełomie wieków wieś często zmieniała właścicieli. Kiedy Strużnica weszła w skład dóbr Krzeszowski nabył ją w 1784 r. hr. Friedrich von Reden. Kolejnym właścicielem wsi w 1825 r. został książę pruski – Wilhelm, wówczas Strużnica liczyła 66 domów, mieszkańcy gównie trudnili się tkactwem, działało 47 warsztatów tkackich, olejarnia oraz młyn wodny. W XIX wieku Strużnica stała się dosyć popularna, bo była na trasie poruszania się powozów z Kowar do Karpnik w Góry Sokole, Starościńskie Skały, Skalnik czy do schroniska Szwajcarka. Po zaniechaniu działań tkackich, Strużnica pomału popadła w zapomnienie.
W 1945 r. wyludnienie wsi nasiliło się jeszcze bardziej. Jeszcze w ubiegłym wieku była to jeszcze typowa wieś rolnicza z funkcjonującym schroniskiem turystyczny, prywatnym stokiem narciarskim. Na dzień dzisiejszy dzięki gospodarstwom agroturystycznym i prywatnym kwaterom jest rewelacyjną bazą wypadowa w pobliskie Rudawy Janowickie. Widoki, jakie oferuje Strużnica są naprawdę niepowtarzalne i godne zapamiętania. Turystów w to zapomniane miejsce przyciągają porozrzucane na zboczu rudaw grupy granitowych fantazyjnych skałek, gęsta siec szlaków turystycznych, łatwa dostępność do okolicznych atrakcji, ale przede wszystkim spokój i cisza, co sprzyja wypoczynkowi. Przez wieś przebiega żółty szlak, łączący się z Międzynarodowym Szlakiem E2 prowadzącym na Lwia Górę 718 m n.p.m.
Rozwijająca się dynamicznie turystyka sprawia, że dawna osada wraca powoli do świetności zaś nowo powstałe prywatne kwatery i gospodarstwa coraz częściej przyciągają wczasowiczów i turystów.

 

Gruszków

gruszkow

Nazwa nadana w 1950 roku wcześniej wieś nazwano Niedźwiedziska a do roku 1946 używano nazwy Bärndorf. Jest to malownicza wieś łańcuchowa o długości ok. 1,5 km leżąca w nurcie strumienia Gruszkówka, w pięknej dolince pomiędzy Gruszkowską Góra 535 m n.p.m. a Czartowcem 552 m n.p.m. w Rudawach Janowickich a zarazem na terenie Rudawskiego Parku Krajobrazowego. Na okolicznych wzniesieniach znajdują się charakterystyczne skałki, Wielki i Mały Zmarlak czy Dziobata Skała skąd rozpościera się zapierająca dech w piersiach panorama na okoliczne wzniesienia. W środkowej części wsi zachowała się kilka charakterystycznych obiektów, dawna karczma sądowa, granitowy pomnik poległych w I wojnie światowej żołnierzy niemieckich z napisem „niech ludzkość świata żyje w pokoju”. Wzdłuż drogi ciągnie się kilkanaście domów mieszkalnych o konstrukcji murowano-drewnianej, przysłupowej i szachulcowej.
Gruszków od zawsze był wsią rolniczą w 1979 r. było tu ponad 15 gospodarstw rolnych i 1 owczarnia. W Gruszkowie nie ma szkoły, kościoła ani poczty, trudno stąd dostać się do miasta, gdy nie ma się własnego pojazdu. Mimo tego, jej nietypowe położenia zdala od pozostałych miejscowości przyciąga turystów. Czyste powietrze, wspaniały krajobraz, cisza oraz coraz liczniejsze gospodarstwa agroturystyczne i prywatne kwatery przyciągają wczasowiczów szukających kontaktu z naturą. Niezmienny wiejski charakter sprawia, że można tu doskonale wypocząć i nabrać sił.
Początki wsi sięgają XIV wieku gdzie, jako wieś razem z Radocinami należał do pobliskich Kowar a te z kolei do słynnego rody Schaffgotschów. W 1635 r. dobra kowarskie wraz z Gruszkowem zostały skonfiskowane przez cesarza a następnie sprzedane hrabiemu Hansowi von Tscherninowi. W rękach tych pozostawały przez blisko 100 lat przeżywając w tym czasie, bunt chłopów przeciwko wysokiej pańszczyźnie nałożonej przez zarządcę Dotzman`a. Spraw została dopiero rozstrzygnięta przez sąd w Jaworze na korzyść dworu jak to bywało w ówczesnych czasach. Z historycznych zapisów wynika, że w 1765 roku we wsi mieszkało 16 kmieci, 10 zagrodników, 86 chłopów. W tamtym okresie wieś słynęła ze znakomitego warzonego na miejscu piwa. W 1786 roku we wsi wybudowano szkołę, dwa młyny, a liczba mieszkańców wzrosła do 620. Gdy nastał rok 1820 okoliczne tereny zostały sprzedane hrabiemu von Matuschka za kwotę 116050 talarów, jednak Gruszków, jako wieś nadal należała do pobliskich Kowar. W pierwszej połowie XIX wieku Gruszków był dość sporą osadą, mimo swojego niepowtarzalnego i malowniczego położenia nigdy nie stał się miejscowością letniskową. Po 1945 r liczba mieszkańców drastycznie zmalała a co za ty idzie liczba gospodarstw, okres powojenny to czas stagnacji.
Dzisiejszy wieś Gruszków do rewelacyjna baza wypadowa w okoliczne góry. Gęsta siec szlaków turystycznych i ich bezpośrednie położenie w Rudawach Janowickich sprawia, że turyści maja szybki dostęp do najważniejszych atrakcji turystycznych i przyrodniczych jak Góry Sokole, Kolorowe Jeziorka, zamku Bolczów, Schroniska Szwajcarka, Starościńskich Skałek, ale również do Kowar, Karpacza i Jeleniej Góry.
Gruszków zaczyna odbudowywać swoją popularność i powoli staję jedną z atrakcyjniejszych wsi w Gminie Mysłakowice.

 

Krogulec

krogulec

To mała wieś leżąca nad rzeką Łupią na wysokości 360 -380 m n.p.m. i długości około jednego kilometra. Od wschodu sołectwo sąsiaduje z Karpnikami zaś od zachodu z częścią najstarszych bukowieckich założeń parkowych na Dolnym Śląsku. We wsi nie znajdziemy zabytków architektury, ale poczujemy zapach wiejskich łąk, lasów a z brzegów okolicznych stawów rybnych ujrzymy panoramę Rudaw Janowickich z najwyższym wzniesieniem 945 m n.p.m. Skalnikiem i Gór Sokolich z charakterystycznym Sokolikiem 628 m n.p.m. i Krzyżną Górą 654 m n.p.m. Przy odrobinie szczęścia na niebie można zobaczyć drapieżne krogulce czy orały bieliki.
Krogulec w 1410 roku zwano Sderich potem Sedrich z kolei w 1945 nadano mu nazwę Jedwinów. Dzisiejsza nazwa Krogulec została nadana w 1950 roku. Wieś zawsze była niewielka osadą zaliczaną do najstarszych w okolicy. Wymieniana jest już 1355 roku jak część okręgu sądowego ustanowionego przez księcia świdnicko – jaworskiego Bolka II. W okresie wojen husyckich dla wsi nastały ciężki czasy, podobnie jak pobliskie miejscowości został splądrowany i zniszczony a w okresie wojny 30-letniej szalała tu wielka zaraza, która pochłonęła 50 osób.
W 1679 r Krogulec został własnością miasta Jelnia Góra, jako zastaw pożyczki od Ernesta von Schaffgotscha. Z opisów historycznych czytamy, że w 1726 roku do kasy miasta wpływały niewielkie podatki w wysokości 191 talarów a wartość wsi szacowano na 1786 talarów. Zamieszkiwało tam wówczas ok. 7 zagrodników, 4 kmieci, 27 chałupników i 6 rzemieślników zajmujących się tkactwem, w tym czasie utworzono również szkołę ewangelicką dla mieszkańców wsi.
Krogulec nie wpisał się w jakiś znaczący sposób na karty historii naszego regionu. Mimo że nie było tu żadnych znaczących atrakcji turystycznych, to o wsi wspominano w znanych przewodnikach turystycznych z XIX i XX wieku. Przyczyną tego było położenie wsi na trasie pomiędzy posiadłościami książęcymi w Karpnikach gdzie rezydował Książe Wilhelm brat króla pruskiego i Bukowcem gdzie swój majątek posiadał hrabia von Reden. Po 1945 roku Krogulec nadal pozostał wsią rolniczą. Współczesne czasy nie przyniosły znaczących zmian, powstało kilka nowych budynków, główną domeną mieszkańców nadal jest rolnictwo.
Mimo braku znaczących atrakcji jest to rewelacyjna baza wypadowa dla turystów pragnących zwiedzić Rudawy Janowickie czy Góry Sokole wraz ich atrakcjami. Niebieski szlak, który przebiega przez wieś zaprowadzi nas do atrakcji pobliskiego Bukowca czy nad brzeg karpnickich stawów skąd możemy podziać rozległa panoramę na pobliskie wzniesienia.

 

Dąbrowica

dobrowica

To mała wieś położona na wysokości 345-390 m n.p.m. u stóp wzgórza zwanego Koziniec 462 m n.p.m. granicząca z Jelenią Górą. Od miasta oddziela ją rzeka Bóbr i lotnisko.
Dąbrowica należy do młodszych wsi w Gminie, a jej początek sięga XVI w. Na początku XIX w. Dąbrowica była już sporą osadą. We wsi był tartak, młyn i gospoda. 23 kwietnia 1826 roku młyn zbożowy, którego właścicielem był nijaki Grun spłoną, właściciel próbował go odbudować ale ostatecznie z powodu zadłużenia musiał teren wraz z niedokończonymi zabudowaniami wystawić na licytację . W styczniu 1835 roku Kißling i Schlöffel zostali nowymi właścicielami gruntów, na których postanowili wybudować fabrykę papieru. W kwietniu ruszyły prace, do fabryki sprowadzono nowoczesne maszyny aż z Londynu. Transport papiernicy droga morską, a następnie podróż wozami w znacznym stopniu przyczyniły się do opóźnienia otwarcia fabryki. Ostatecznie uroczystego otwarcia dokonano 3 sierpnia 1837 r. - w dniu urodzin panującego wówczas w Prusach Fryderyka Wilhelma III . Równocześnie w pobliżu fabryki wybudowano 2 domy mieszkalne dla właścicieli fabryki. Potrzebne w fabryce wielkie koło zębate i walce, zamówiono na Górnym Śląsku, gdzie szefem przemysłu był pan z Bukowca von Reden. Z Anglii sprowadzono fachowców od papieru. Fabryka produkowała wszystkie gatunki papieru w tym listowy często wykorzystywany w ówczesnych czasach. . Od 1852 r. właścicielem majątku i papierni został drukarz z Berlina Rudolph von Decker. W roku 1872 w Dąbrowicy wyprodukowano pierwszy arkusz papieru czerpanego. Produkcję papieru na użytek banknotów rozpoczęto w 1874 r. Nominały banknotów to: 1000 marek, 500 marek, 50, 20,. Produkowano również papier na kartki pocztowe i na telegramy. Dnia 12 stycznia 1877 r. umiera Rudolf von Decker w Berlinie, a trumnę z ciałem umieszczono w grobowcu rodzinnym w Dąbrowicy. Jeden z epizodów mówi, że w czasie II wojny światowej w fabryce wyrabiano fałszywe dolary amerykańskie i funty brytyjskie, zrzucane na Anglię, aby zdezorganizować zachodni rynek walutowy. Po wojnie fabryka została znacjonalizowana przez władze polskie i włączona do Dolnośląskiego Zjednoczenia Przemysłu Celulozowo-Papierniczego w Jeleniej Górze. W 1996 roku zakład zostaje przekształcony w spółkę z o.o. Staje się spółką pracowniczą. W Dąbrowicy był również majątek ziemski.
Pałac pochodzi prawdopodobnie z XVII w. Około 1835 roku został przebudowany od tego czasu całość nosi cechy architektury neogotyckiej Była to 3 kondygnacyjna budowla z wysoką kwadratową wieżą. Od strony południowej na wysokości I piętra był duży taras. Za pałacem ciągną się rozległe murowane zabudowania gospodarcze stodoły i stajnie oraz oficyny mieszkalne. Przed pałacem jest park krajobrazowy. Obecna ruina pałacu jest prywatną własnością i w miarę posiadanych środków trwają prace remontowe.
Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej zbudowano w latach 1890-1900 i jest najmłodszym kościołem w Gminie. Powstał, jako kościół ewangelicki, którego fundatorem była rodzina von Deckerów. Po wojnie kościół nie był użytkowany, przez co został mocno zdewastowany. Pierwsze prace renowacyjne rozpoczęto dopiero w 1962 r. Obecnie w ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Boskiej Jasnogórskiej. Wokół niego wiszą liczne wota. Ks. kardynał Henryk Gulbinowicz nadał Dąbrowickiemu Sanktuarium miano „Matki Boskiej Jasnogórskiej Uzdrowienia Chorych”. Kościół stanowi element rozległego założenia pielgrzymkowego, zajmującego grzbiet wzniesienia porośniętego lasem. W celu szerzenia kultu Matki boskiej, wokół kościoła powstały kaplice: Grota Lurdes, M.B. Wędrownej, S.M. Kolbego, Zwiastowania, St. Kostki i Grota Fatimska. Kaplice powstały w latach 1966 – 1987.

 

 

Łomnica

lomnica

To jedna z najstarszych i przez wieki rozwijająca się wieś w Kotlinie Jeleniogórskiej, wzmiankowana już w 1300 roku. Wieś na przestrzeni wieków należała do znamienitego rodu von Schidler, von Zedlitz, Tomagnini, zamożnego kupca Christiana Mentzla a w 1835 roku zakupiona przez dyplomatę Carla Gustava Ernesta von Küster, którego majątek w rękach rodziny pozostał do 1945 roku. Wieś położona jest w widłach łączących się rzek Jedlicy i Łomnicy pomiędzy Wzgórzami Łomnickimi a obniżeniem Mysłakowickim z charakterystyczną Radlicą 403 m n.p.m.
N terenie wsi znajdują się dwa pałace pierwszy wzniesiony w stylu barkowym prawdopodobnie w 1720 roku na miejscu wcześniejszej budowli. W 1800 roku obok głównej budowli wzniesiono drugi – klasycystyczny pałac zwany Domem Wdowy, przeznaczony dla seniorki rodu. W tym samym czasie wokół zabudowań powstaje pierwszy romantyczny park krajobrazowy. Park charakteryzował się licznymi nasadzeniem kwiatów oraz architekturą i zabudową ogrodową imitując naturalny pobliski krajobraz. W zbliżonym czasie źródła podają o powstaniu założeń parkowych w sąsiednim Wojanowie, którego projektantem był Peter Joseph Lenne, dyrektor Ogrodów Królewskich.
Współcześnie dzięki zaangażowaniu potomków ostatnich właścicieli Łomnickie włości i okalający teren stał się jedną za największych atrakcji na szlaku Doliny Pałaców i Ogrodów. Obecnie w Domu Wdowy funkcjonuje hotel z romantyczną i klimatyczną restauracją. Z kolei główny pałac to siedziba Stowarzyszenia pielęgnacji Kultury i Sztuki Śląskiej
Około 1777 r. we wsi założono 4 manufaktury tkackie. Produkowano tu woale, muślin, płótno i katun drukowany w barwne wzory. Jeszcze wcześniej działała tu torfiarnia, a ubocznym jej efektem było powstanie w okolicy 36 stawów, w których hodowano karpie. Rzeki Łomnica i Jedlica obfitowały w pstrągi i kiełbie. W 1786 r. we wsi były już: 3 folwarki, 2 kościoły, 2 szkoły, 2 plebanie, 2 młyny wodne, 4 manufaktury tkackie, bielnik, a nawet kawiarnia.
W Łomnicy wytwarzano znane w całej okolicy angielskie piwo „ale”. Duży rozgłoś zyskał mieszkaniec wsi Balzer Grimmig – wszechstronnie uzdolniony artysta, konstruktor i rzemieślnik. Sam wytwarzał łóżka i inne meble, tapety, introligatorstwo, pozłacanie, malowanie na szkle, bejcowanie, lakierowanie i malowanie mebli i mieszkań.
W 1835 r. majątek w Łomnicy nabył pruski ambasador prze dworze królestwa Sycylii Gustaw von Küster. W rękach tej rodziny oba pałace pozostały do końca II wojny światowej. W 1838 r. nowy właściciel dokonał przebudowy pałacu, nadając mu szczególnie we wnętrzach cechy biedermeierowskie. W 1840 r. część dworska składała się z 12 budynków w tym były 2 pałace i 3 folwarki, w których hodowano 1 000 owiec merynosów oraz zajmowano się hodowlą wołów. W połowie XIX w. w górnej części wsi zbudowano papiernię.
Po wojnie w pałacu mieścił się ośrodek kolonijny, szkoła podstawowa. Brak wystarczającego nadzoru i remontów przyczynił się do bardzo szybkiej dewastacji, doprowadzając do całkowitej ruiny. W tak tragicznym stanie pałac został odkupiony przez obecnych właścicieli w 1991 r. W pałacu mieści się siedziba fundacji, która została założona w 1993 r. Stowarzyszenie liczy około 200 osób z Niemiec, Polski i innych krajów, zainteresowanych ochroną dziedzictwa kulturowego Śląska. W maju 1997 r. otwarto w nim centrum kulturalne, założono bibliotekę, odbywają się tu konferencje i sympozja. Rozpoczęto tworzyć kolekcję muzealną.
W Łomnicy zachowały się nieliczne przykłady tradycyjnego lokalnego budownictwa wiejskiego, jako budynki mieszkalno – gospodarcze. Maja one murowane przyziemie i piętro o konstrukcji drewnianej, szkieletowej, oszalowane szczyty i dachy dwuspadowe.
Pod koniec XIX w. wybudowano dworzec kolejowy powstała również nowa szkoła. We wsi istnieje do dzisiaj kompleks budowli religijnych: zabytkowy kościół, plebania i szkoła, która została zamieniona na mieszkania oraz zespół ewangelicki, w latach 70 tych rozebrano kościół, zaś plebania i szkoła zostały zamienione na mieszkania. Piękny cmentarz ewangelicki został adoptowany na katolicki.

 

Bukowiec

bukowiec

To zaciszna i niewielka miejscowość w Gminie Mysłakowice. Usytuowana na pograniczu Karkonoszy i Rudaw Janowickich w otoczeniu romantycznego parku. To idealne miejsce do spędzenia czasu wolnego na łonie natury. Na terenie wsi można odwiedzić liczne punkty widokowe z charakterystyczną zabudową jak Świątynia Ateny z zapierającym dech widokiem na Śnieżkę, Wieża Widokowa, z której turyści podziwiają rozległy krajobraz Karkonoszy i Rudaw Janowickich, Opactwo z widokiem na Kąpielnik zwanym Wielkim Stawem, Pomnik Klobera czy Dom Ogrodnika. Wokół Bukowca znajduje się kilkanaście kilometrów ścieżek spacerowych, szlaków turystycznych i rowerowych, wzdłuż których rozmieszczone są tablice informacyjno-edukacyjne. Już w XVIII wieku Bukowiec swoją popularność zawdzięczał głównie niepowtarzalnemu ukształtowaniu terenu. Umiejętnie wykorzystał to do zaprojektowania parku krajobrazowego, – hrabina i hrabia von Reden, mieszkający w swojej letniej rezydencji pałacu w Bukowcu, dzisiaj siedziba Związku Gmin Karkonoskich Centralną częścią założenia parkowego stanowiły stawy, w których odbijały się wzniesienia i szczyty pobliskich gór, aleje i polany widokowe obsadzone drzewami. W okolicy do dzisiaj rośnie wiele sędziwych, starych drzew pochodzących z czasów dawnej świetności. Wiele z nich to już pomniki przyrody, mające zapewne ponad 200 lat i kilka metrów obwodu np. dąb, topola, buk czy jawor. Całość dopełniały oranżeria, sztuczne ruiny zamku, wieża widokowa i opactwo.
Zabudowania wsi ciągną się na długości ponad 2,5 km. Przez wieś przechodzi lokalna szosa z Kostrzycy do Karpnik. W dolnej części wsi znajdują się pozostałości dawnego założenia architektoniczno – krajobrazowego związanego z rezydencją pałacową. W rozległym parku w stylu angielskim o powierzchni 23 ha, zachował się pałac i cały zespół budowli ogrodowych oraz liczne skałki granitowe. W najniższej części parku jest jeszcze 11 stawów, które zasilane są małymi strumykami. Okolice Bukowca należą do najlepiej zachowanych w Sudetach przykładów kształtowania krajobrazu. Słyną również z walorów widokowych, szczególnie z panoramy Karkonoszy.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzą z XIV w. wymieniona jest wśród wiosek, które płaciły podatek, biskupowi wrocławskiemu. Była to wieś rycerska, zapewne duża skoro posiadała kościół. Należała do znanego śląskiego rodu von Zedlitzów. W 1420 r. we wsi założono stawy rybne. W II połowie XVI w. we wsi wzniesiono renesansowy dwór otoczony fosą. W 1579 r. właścicielem wsi został Georg von Reibnitz.
Po wojnie 30 letniej, Bukowiec stał się ośrodkiem tkactwa chałupniczego. Warunki życia ludzi były jednak ciężkie, ponieważ zanotowano spore ucieczki ze wsi. W 1749 r. baron von Reibnitz ufundował drewniany dom modlitwy, który w 1782 r. zastąpiono murowanym kościołem ewangelickim z pastorówką.
Przełomową datą w dziejach posiadłości był rok 1785, w którym dobra w Bukowcu zakupił Fryderyk Wilhelm von Reden. Ten dynamiczny, gruntownie wykształcony człowiek o szerokich zainteresowaniach, oraz artystycznych aspiracjach, dokonał zasadniczych zmian na terenie posiadłości, zmieniając zaniedbany majątek w kwitnące, przynoszące znaczne dochody gospodarstwo. W 1790-1880 przeprowadził modernizację dworu, wzniósł szereg budowli folwarcznych oraz założył park, którego sława wyszła poza granice Śląska. Dzięki różnym znajomością właścicieli, Bukowiec stał się ośrodkiem życia kulturalnego i towarzyskiego. Pomogło to również w rozwoju wioski, która podniosła się z poprzedniego marazmu.
Hrabia von Reden, przystąpił do gruntownej przebudowy dworu, na okazałą rezydencję. Prace prowadził Karl Geissler. Prace przy budowlach ogrodowych doglądała już tylko małżonka. Hrabia dbał o rozwój majątku i zaprowadził hodowlę rasowych krów, sprowadzonych aż z Szwajcarii.
W 1825 r. we wsi mieszkało 700 osób, w tym 64 katolików, a we wsi było 119 domów. W gospodarstwie były: 2 folwarki, 2 młyny wodne, cegielnia, browar i 54 stawy z karpiami.
Dnia 19 czerwca 1815 r., czyli 2 tygodnie przed swoją śmiercią, hrabia Reden założył w swoim pałacu Bukowieckie Towarzystwo Biblijne, które wnet swoim zasięgiem objęło cały Dolny Śląsk. Idea założenia Towarzystwa, zyskała wielkie poparcie króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III, który wkrótce przekazał na ten zbożny cel sporą sumę talarów, z przeznaczeniem na druk nowej biblii, nazwanej później jeleniogórską.
Pastor Scholz, który kierował pracami towarzystwa, na polecenie hrabiny Fryderyki Von Reden, założył szkółkę niedzielną i przytułek. Hrabina również pomagała w osiedleniu się Tyrolczyków w Mysłakowicach. Była także inicjatorką przeniesienia do Karpacza Kościoła Vang.
W 1815 r. po śmierci hrabiego, majątek w Bukowcu przejęła jego żona Fryderyka. W dniu ślubu miała 28 lat, jako kobieta tu spędziła swoje długie życie, pomagając w wielu płaszczyznach:, jako żona, gospodyni majątku, opiekunka gminy ewangelickiej, Prezes Towarzystwa Biblijnego. Odznaczył ja za ta działalność orderem Luizy. Hrabina zmarła dnia 14 marca 1854 r. i pochowana została u boku męża w krypcie w Opactwie. Ponieważ Fryderyka nie miała dzieci, dobra odziedziczyła bratanica Maria von Riedesel, która poślubiła Rotenhana. W rękach tej rodziny majątek i pałac pozostały do końca II wojny światowej, czyli 1945 r.
Współcześnie dzięki działaniom Fundacji Doliny Placów i Ogrodów Bukowiec staje się centrum kulturalnym w Kotlinie Jeleniogórskiej.